Sosyal Öğrenme: Eğitim Uzmanlarının Yeni Öğrenim Alanı

Sosyal öğrenme insanlarla etkileşim kurarak başkalarından yeni bilgiler öğrenmektir. Kişilerin birbirlerinden bilgi edinmesi, farklı bir bakış açısı kazanmaya yardımcı olur. Sosyal medyanın iş yerlerinde artan kullanımı, kurumsal öğrenmenin büyük oranda formel değil, informel kanallardan gerçekleşmesini sağlar. Sosyal medya araçları informel öğrenme deneyiminin güçlendirilmesi açısından önemli bir yöntemdir.

Eğitim Uzmanlarının Gelişim Alanları

Sosyal medyanın öğrenme amaçlı kullanımı:

Sosyal medya, iş birliğini desteklemek amacıyla bilgi alışverişi ve iletişim için kullanıldığında çalışanın, öğrenme ve gelişim potansiyeli desteklenir. Twitter bilgi alışverişi için oldukça kullanışlı bir araçtır. Marcia Conner’ın T+D’nin Ağustos 2009 sayısında belirttiği gibi: “Twitter, çevrenizdeki ağı genişletirken; takip ettiğiniz kişiler ve takipçileriniz, ortak ilgi alanları çevresinde örgütlenen ve kişiselleştirilmiş, çok katlı ağlar oluştururlar.” Eğitmenler için Sosyal Medya (Social Media for Trainers) isimli çalışmasında yazar Jane Bozarth, sosyal medyanın öğrenmeyi destekleyici olarak kullanımına dair: “Facebook sürekli temas halinde bulunmak için çok iyi bir araç. Eğitimciye, eğitim bölümüne ve kuruma aidiyet bilinci aşılamak için de yardımcı.” diyor.

Sosyal öğrenme araçlarının kullanımı:

Sosyal medya araçları, eğitim programları ile entegrasyona uygun platformlardır. Uzmanlar, sosyal medya platformlarının eğitim yönetim sistemleriyle bütünleşeceğini öngörüyorlar. Çalışanların daha kolay eğitim alması, gelişimlerini güçlendirmesi bu araçların doğru ve hızlı bir biçimde kullanıma uygun hale getirilmesi ve uzmanların yeterince bilgilendirilmesi temel bir gereksinim...

Sosyal medya karşıtı fikirlerle baş etme teknikleri:

İşverenlerin güvenlik ve gizlilik gibi kaygıları olabilir. Kurumlar uygunsuz iletişim potansiyeli konularında hassastır. İşverenler şirkete özel bilginin, kurum politikalarının dışa aktarımı ya da şirket imajına ters düşecek bilgi paylaşımı konularında endişe duyabilirler. Sosyal öğrenmenin kurumlar içerisinde yaygınlaşma sebeplerinden biri de iş gücünün değişen yapısıdır. Yeni nesil, teknoloji ile yetiştiği için, iş hayatında da daha fazla kullanılması kaçınılmaz olacaktır.

Elbette jenerasyon ve fikir farklılıkları, kurum içinde sosyal medya kullanımı ile ilgili kısıtlamalar getirecektir. Eğitim uzmanları bu alanda çalışmalar yaparak yasak ve engellerle ilgili kurumu uyarmalı ve alınacak gerekli önlemleri işveren ve çalışanlara aktarmalıdır.

Altyapısal ve yazılımsal düzenlemelerle sosyal medya kullanımına çalışanların gereksinimlerini karşılayacak ve motivasyonunu yüksek tutacak sınırlamalar getirilmelidir.

Zorluklar ve Fırsatlar:

Eğitim uzmanları, kurum çalışanlarının sosyal medya kullanımı sayesinde nasıl daha verimli ve başarılı olabileceğini kurgulamalıdır. Bu konuda bir örnek vermek gerekirse: Best Buy’ın kurum içi topluluğu BlueShirt Nation, çalışanların pazarlamayla ilgili fikirlerini öğrenmek için kurulmuştu. Şirketin 140 bin çalışanının düşünceleri bu yolla değerlendirildi. Çalışanların birbirleriyle iletişim kurduklarında sitede pazarlama konusunu çok daha fazla ve farklı fikirlerin ortaya çıktığı görüldü.

Sonuç:

Sosyal öğrenme çalışan ve işveren için performansı güçlendirecek bir strateji aracıdır. Bu yenliklerden kaçınmak, kurum için sağlayacağı gelişim ve başarıyı da kaçırmak demektir.

Sosyal Öğrenmenin Koşulları

Başarılı bir program oluşturmak için gerekli unsurları inceleyelim:

Sosyal öğrenmenin temel taşı

Sosyal öğrenme; çalışanların günlük iş akışında rahatça ulaşabildiği kullanımı kolay ve pratik bir alan olmalıdır. İlgi çekici bir topluluk oluşturabilmek için etkin ve faydalı içeriklere sahip olmak gerekir. Çalışanların platforma etkileşim vermesi içeriklerin çekim gücüne bağlıdır. Doğru içerik seçimiyle değer katan bilgiler sunulmalıdır. Eğitim departmanları bu konuda çalışmalar yaparak bilgi ve öğrenme içeriği sağlamalıdırlar.

Öğrenme girişiminizi iş hedeflerine odaklanmayı sağlayacak mesleki ve teknik içerikler tercih edin.

Kullanıcılar çoğu zaman işle ilgili bir problemi çözmeye yönelik bir bilgiyi aradığında ona ulaşması zor olabilir. Kullandığınız sosyal platformunuz, kaynakların tavsiye edilmesine olanak sağlıyorsa ya da “beğenilmesine” imkan veriyorsa platformun bu özelliği, çalışanları istedikleri içeriğe yönlendirmekte işe yarayabilir. Topluluğun üyeleri mesleki kariyerinde onlara fayda sağlamış bir eğitim, gelişim programı, kitap, videolu anlatım tavsiyesi verdiklerinde diğer kullanıcılar ile deneyimlerini paylaşarak onları da kişiler eğitimlerine katkı sağlamaya teşvik etmiş olurlar.

Karma öğrenme stratejisinin bir parçası haline getirin.

Hem geleneksel öğrenmenin hem de e-öğrenmenin kendine özgü faydaları olduğu gibi; birbirini destekleyecek şekilde kullanıldığında daha da yararlı olabilir. Sosyal öğrenme, kurumsal öğrenme programını desteklemek amaçlı formal öğrenme uygulamasından sonra davranış gözlemlemede de destek sağlar. Çünkü en değerli eğitim, uygulama yapılan ve işin sonucuna katkı sağlayan eğitimdir.

Şirket bünyesindeki uzmanları keşfedin.

İş yoğunluğunun olduğu çok çalışanlı şirketlerde ya da dağınık organizasyonlarda istenilen işin uzmanını bulmak zor olabilir. Böyle olunca informal bilgi aktarımı da oldukça güç olur. Bu durumda sosyal öğrenme platformu; çalışanların özgürce bilgi aktarımında bulunabilmelerini sağlar. Çalışan, hangi işte hangi çalışanın daha uzman olduğunu buradaki iletişimi sağlayarak kolayca bulabilir ve anında destek isteyebilir.

Basit ve güvenli kılın.

Öğrenme girişimi kolaylıkla erişilebilir ve çalışanların ilgisini çekecek içerikler üretiyor olmalıdır. Kullandığınız sistemin yeterli korumaya sahip olduğundan, bilgi sistem güvenliğini iyi oluşturduğunuzdan emin olmalısınız. Çalışanların sistemin ciddi ticari bilgiler içerdiğini bildiklerinden ve bu doğrultuda hareket ettiklerinden emin olun.

Sosyal Öğrenme Toplulukları Nedir?

Günümüzde, internet kullanımının daha kolay ve ulaşılabilir olması ile bilgiye ulaşma isteğinin sonucunda, klasik öğrenme yöntemleri daha az tercih edilmeye başlandı. Öğrenme ihtiyacı ile birlikte çevrim içi sosyal öğrenme toplulukları oluşmaya başladı. İnsanlar formlar üzerinden ortak ilgi alanlarında bir araya gelerek bilgi paylaşımında bulundu. Bunların, klasik öğrenme yöntemlerinden farkı, aynı yaş gruplarında ve aynı ihtiyaçlar doğrultusundaki insanların bir araya gelip hem öğretici hem de öğrenen konumunda olmasıdır. Sosyal mecraların popüler olması ile birlikte bu topluluklar da çoğaldı. Toplumsal etkileşimin olumlu etkilerini erkenden gören kurumlar, çalışanlarını bu alanda yönlendirmeye başladı.

Çevrimiçi Sosyal Öğrenme Toplulukları Nasıl Oluşur - Oluşturulur?

Sosyal öğrenme için modelleri gözlemleyerek öğrenme, çevrim içi sosyal toplulukları oluşturmada öncelikli konulardan biridir. Bu topluluklarda daha üst düzey bilgiye sahip olan öğrenenler, kullanıcıları yönlendirmektedir. Ayrıca, çevrim içi öğrenme topluluklarını oluştururken unutulmaması gereken noktalar şunlardır:

• İletişim ve yönlendirme: Çalışanların öğrenme ortamlarına istenilen zamanda erişmeleri ve kendi ihtiyaçları doğrultusunda bilgiye ulaşmaları önemlidir.
• Etkileşimi yönlendirmek: Öğrenen odaklı bir öğrenme sisteminde devreye bir öğreten girmeden sadece gerekli dönüm noktalarında onları yönlendirmesi gerekir. Aksi takdirde bu durum öğrenenler arasındaki etkileşimi olumsuz yönde etkileyebilir.
• Açık etkileşim: Kişiler arasındaki eğitim, etkileşim, mesajlaşma herkes tarafından izlenebilir olmalıdır.
• Etkileşim alanları: Öğrenen kişiler, kendi ilgi alanları ile ilgili paylaşımda bulunduklarında sadece bilgi alma odaklı değil diğer zamanlarda da ortamdan uzaklaşmadan kendilerini topluluğun bir parçası olarak hissedeceklerdir.
• Kullanılabilirlik: Eğitsel ve görsel tasarım yapılırken, kullanılabilirliği ve kullanım alışkanlıklarına uygun olmasına dikkat edilmelidir. Karmaşık olan sistemlerin çözümü için çaba harcayan öğrenenlerin etkileşimde bulunmaları zorlaşır ve bu da sosyal ortamın oluşmasına engel olur.
• Sistemin desteklenmesi: Sistemi kullanırken öğrenenlerin olası ihtiyaçları göz önünde bulundurulup kaynaklara erişimde ya da etkileşim ortamlarında gerekli olabilecek uygulamalara hazırlıklı olmak ve bu doğrultuda bir gelişim sağlamak gerekir.

Sosyal Medya Neleri Değiştiriyor?

• Bugüne kadar formal öğrenme (sınıf eğitimi, e-öğrenme içeriği) daha fazlayken, günümüzde informal öğrenme ile (blog, forum, twitter, facebook vb.) bilgiye ulaşılıyor.
• Geçmişte bilgiler, tek seferde aktarılırken, artık küçük parçalı, daha kompakt olmaları tercih ediliyor.
• Kişilerin eğitimleri tamamlaması değil başarılı olması önemseniyor.
• Çalışanların isteklerinden çok ihtiyaçları ön planda tutuluyor.
• Sosyal medyayı öğrenme sürecinin bir parçası haline getirebilmek için iş ihtiyacınızı belirlemenizi ve kurum kültürünüze göre araç seçimi yapmanızı öneriyoruz.

Eğitimci Gözüyle “Kurumlarda Sosyal Öğrenme Platformları”

Günümüzde gelişen teknoloji ve değişen ihtiyaçlar, farklı alışkanlıklar edinilmesini sağlıyor. Bu gelişimden en çok etkilenen alanlardan birisi de iş hayatı ve çalışanlar oluyor. İhtiyaç duyulan bilginin doğruluğu, anında ve istenilen şekilde ulaşılabiliyor olması oldukça önemli. Çalışanlar en doğru bilgiyi, daha tecrübeli kişilerden edinmekte…

Eğitim yönetim sistemleri ile birlikte çalışan dijital Sosyal Öğrenme Platformları; kurumsal bilgi hafızasının oluşturulması ve çalışanlar arasında iletişimi artırarak kurum içi informal öğrenmenin oluşturulması açısından da kurumlar için önemli bir oluşum. Elbette klasik öğrenme yöntemlerinden farklı olan sosyal öğrenme platformları beraberinde bazı soruları da getiriyor:

1- Sosyal Öğrenme Platformu’nda yapılan paylaşımlar nasıl kontrol edilecek?

Kurum çalışanlarının kimlik bilgilerinin açık olduğu bir alanda bir iş maili hazırlarken gösterdikleri dikkat kadar kurum için önemli bilgileri paylaşırken de oldukça hassas davranıyorlar. Sosyal ortamlarda insanlar, paylaşımlarını daha önceki gönderileri referans alarak yaparlar. Platformun tanıtımı için lansman öncesinde iyi bir içerik hazırlanması, platforma örnek olmaya yardımcı olabilir.

2- Çalışanlarımız aradığı bilgiyi nasıl bulacaklar?

Sosyal paylaşım platformları iletişim ve eğlence amaçlı kullanılsa da birçok kullanıcı bu platformları bilgi edinmek için tercih etmekte, farklı konularda gündemi bu şekilde takip etmektedirler.

Sosyal öğrenme platformları geliştirilen özellikleri ile çalışanlara hızlı bilgi erişimi ve pratik kullanımı sağlayan pek çok özellik sunar.

3- Çok fazla bilginin olduğu bir platformda doğru/kaliteli bilgi nasıl ayırt edilecek?

Sosyal öğrenme platformlarında bilgilerin kullanıcılar tarafından üretiliyor olmasından ötürü, bilgilerin doğruluğu ve kalitesi dikkat edilmesi gereken bir konudur. Yapılan paylaşımlar diğer kullanıcılar tarafından beğeniliyor ya da “değerlidir” olarak işaretleniyorsa, bu bilginin doğruluk oranının yüksek olduğunun gösterir. Paylaşımı yapan kişinin sistemdeki statüsü de paylaşılan bilginin ne derece doğru olduğunu ayırt etmek için önemlidir.

4- Çalışanlarımızı bilgi ve tecrübelerini paylaşmak konusunda nasıl motive edeceğiz?

Sosyal öğrenme platformları sayesinde kullanıcılar öğrenmeyi eğlenceli bir şekilde birbirleri ile iletişimde olarak sağlarlar. Kullanıcıları sistemde paylaşım yapmaya teşvik edecek uygulamalar eklenmesi onların bu konudaki motivasyonunu artırır. Paylaşım yaptıkça rozetler ve puanlar kazanabilmeleri, daha kaliteli bilgi üretimlerini sağlar ve tecrübelerini paylaşmak konusunda istek uyandırır.

Nasıl Uygulayabilirsiniz?

Sosyal medyayı, kurumunuz için çok daha verimli hale getirmek için kurumsal öğrenme sürecinizde etkili kullanmalısınız. İş ihtiyaçlarınıza ve kurum kültürünüze uygun araç seçimleri yapmalısınız. Kurumunuzdaki farklı grupları da içerisine alacak faydalı hatırlatma cümleleri, eğlenceli mesajlar ve kurum çalışanlarının deneyimlerinden oluşan örneklerin paylaşılması, kurum içi öğrenme için sosyal medya kullanımına daha hızlı adapte olmalarını sağlar.

Kurum içi eğitim ve gelişim sürecini sosyal öğrenme programları ile desteklemeniz için Enocta olarak bu süreçte yanınızdayız. Yenilenen özellikler ile kurumunuz için en uygun programları bizimle oluşturabilirsiniz.

Gelişmiş programlar ve yenilikçi içeriklerden faydalanmak için iletişime geçebilirsiniz.

Referanslar:

*The New Social Learning: A Guide to Transforming Organizations Through Social Media (ASTD Press, 2010)

Matt Allen ve Jennifer Naughton tarafından kaleme alınan ve Ryann Ellis’in katkıda bulunduğu “Sosyal öğrenme: Öğrenme Uzmanlarına Hareket Çağrısı” başlıklı makalesinden derlenmiştir.

Matt Allen HumRRO’da (İnsan Kaynakları Araştırma Kurumu) üst düzey bilim adamı.Jennifer Naughton ASTD Sertifikasyon Kurumu’nda (ASTD CI) üst düzey yönetici.Ryann Ellis, Learning Circuits’ün editörü, bu yazıya katkıda bulundu.

SkillSoft Ürün Yönetimi Başkan Yardımcısı PAM BOIROS’un kaleme aldığı “Sosyal Öğrenmenin Sekiz Gerçeği. Şimdi” başlıklı makalesinden derlenmiştir.

‍