İş planı, hem yeni kurulan hem de gelişmeye devam eden işletmelerin ihtiyaç duyduğu araçlar arasında yer alıyor. Çünkü profesyonel anlayışa sahip tüm işletmeler, faaliyetlerini sürdürmek ve büyümek için gereken tüm adımları iş planlarıyla belirliyor. Bir iş planının ne olduğunu ve nasıl oluşturulması gerektiğini anlamak, şirketler açısından oldukça önem taşıyor.
Bu aşamada Enocta Katalog’da yer alan size yardımcı olabilecek, Planlama ve Organize Etme eğitimine de göz atabilirsiniz.
İş planı, temel olarak "bir işletmenin hedeflerini belirten ve bu hedeflere ulaşmak için neler yapılması gerektiğini gösteren kılavuz" olarak tanımlanıyor. İşletmenin misyonunu ve vizyonunu yazılı biçimde ifade eden iş planları, genel olarak firmanın mülkiyeti ve yönetim yapısı hakkında detaylar içeriyor. Ayrıca hedefleri gerçekleştirme sürecindeki aşamalara daha gerçekçi bir gözle yaklaşmasına olanak sunuyor. Bu sebeple iş planları, çeşitli türler ve içeriklerle işletmenin ihtiyacına göre farklı şekillerde hazırlanabiliyor.
İş planı modelleri, amacına bağlı olarak değişen içeriklerle farklı biçimlerde hazırlanabiliyor. Örneğin; atıfta bulundukları kitleye göre iç (dâhilî) ve dış (haricî) plan olarak tasarlanabiliyor. İç planlar, bir şirketin departmanlarına yönelik hazırlanırken dış planlar, şirket dışı paydaşlar için hazırlanıyor. İş planları kapsamlarına göre de kategorize edilebiliyor. Bu planlar, içerdikleri detaylara göre yalın ve standart ismini alıyor.
Bu sınıflandırmaların yanı sıra işletmeler yaygın olarak aşağıdaki türlerden de faydalanıyor:
Başlangıç planı, yeni kurulacak şirketlerce başlangıç adımlarını açıklamak amacıyla tercih ediliyor. Örneğin; girişimcilik motivasyonun sağlanması için bu tür planlar önemlidir. Bu tür bir plan; şirketin resmî faaliyeti, yönetim bilgileri, tüm finansal detayları ve ayrıntılı analizleri kapsayacak biçimde hazırlanıyor. Böylece iş planı, dış kaynaklardan finansman sağlayacak potansiyel yatırımcılar için önemli bir enstrümana dönüşüyor. Başlangıç planı, klasik olarak standart iş planı kapsamında hazırlanıyor.
Tipik olarak dâhilî ve yalın tipte hazırlanan fizibilite planları, yeni bir ürün veya hizmetin uygulanabilirliğine yoğunlaşıyor. Büyümeye özgü planlar, demografik incelemeler, pazar analizleri ve sermaye gereksinimi gibi detaylar; fizibilite planlarının ana bileşenlerini oluşturuyor. Böylece işletmeler, yapılacak yatırımın kârlılığı konusunda objektif kararlar alabiliyor.
Büyüme planı dâhilî veya haricî olarak hazırlanabildiği gibi standart ya da yalın da olabiliyor. Bu planla aslında yeni bir sektör veya segment için başlangıç planı oluşturuluyor. Bu yüzden büyüme planları; yeni girişime dair detaylı açıklama, sermaye ihtiyaçları ve bütçe analizleri gibi finansal detayların yanı sıra pazar ve ürün araştırmaları gibi unsurları da içeriyor.
İşletme ve işletmenin potansiyel müşterileri hakkında kısa ve genel bir bakış içeren iş planları, tek sayfalık plan olarak adlandırılıyor. İşletmenin anlık görüntüsünü yansıtan bu yalın plan, kısa ancak güçlü açıklamalardan oluşuyor. Potansiyel yatırımcılarla ortaklara şirketin temel ayrıntılarını sunan tek sayfalık plan; işletmenin ürün/hizmet, sektör ve satış tahmini gibi bileşenleri içeriyor. Bu sebeple bir işletmeyi özetleyen yalın planın önemli kısımlarını vurgulayan tek sayfalık plan, iş sahasının temsili olarak yorumlanıyor.
İş planı oluşturmak, özellikle strateji ve eylem planlarını belirlemek açısından işletmeler için önem taşıyor. Bir kere hazırlandıktan sonra şirketlerin performans ölçütüne dönüşen iş planları; önceliklerin belirlenmesine, süreç ve faaliyetlerin etkili bir biçimde yönetilmesine yardımcı oluyor. Özelikle finansman arayışı söz konusu olduğunda da iş planı hazırlamak gerekiyor. Dikkatli ve özenli hazırlanmış iş planları sayesinde bankalara ve dış yatırımcılara işletmenin hedeflerini ve stratejilerini açıklamak kolaylaşabiliyor.
Planın şirketlerce doğru anlaşılarak yorumlanması, finansal açıdan da büyük önem taşıyor. Çünkü doğru ve akılcı iş planları olmaksızın girişilen yatırımlar, kaynakların efektif kullanılmasını engelliyor. Bu nedenle finansal anlamda başarıyı yakalayabilmek için bu önemli araçtan faydalanmak gerekiyor.
İş planında yer alan tüm analizler, girişimcilerin tahminlerini dikkatli bir biçimde gözden geçirmesine olanak sağlıyor. Böylece olası belirsizlikler önceden tespit edilerek başarısızlık riski minimize edilebiliyor. Ayrıca iş planları, girişimlerin tüm yönlerini ele aldığı için değerlendirme uzmanlarının faaliyet stratejileriyle beklentileri incelemesini kolaylaştırabiliyor. Böylece iş planları, yabancı kaynak finansmanını kolaylaştıran araçlara dönüşebiliyor.
Giriş metninde işletme adı, adresi, kurucu ya da ortaklar, tarih ve iletişim bilgisi ögeleri yer alıyor. İş planını okuyacak ilgiliye ithafen dosyada neler bulunduğu birkaç cümleyle ifade ediliyor.
Ürün, hizmet ve hedeflerin kısa bir analiziyle tanıtımını içeren bu aşamayı kapsamlı ancak fazla uzun tutmadan hazırlamak gerekiyor. Özet sayesinde planı okuyan kişinin işletmeyi her açıdan kavraması amaçlanıyor. Bu noktada sektördeki rakiplerle işletmenin arasındaki farkı vurgulamak önem taşıyor.
Bu adımın mümkün olduğunca teknik terimlerden uzak durularak hazırlanması gerekiyor. Mevcut mülkiyet yapısı, işletmenin ne zaman kurulduğu ve faaliyet detayı gibi bilgilere bu adımda yer veriliyor.
Planın bu aşamasında sunulacak ürün ve hizmetler detaylandırılıyor. Varsa patent ve marka bilgisi paylaşılarak ürün ya da hizmetin avantajları ve farkları tanıtılıyor. Bu aşamada rakiplerin çıkaracağı yeni ürünlerle rakip teknolojilere değinmek de önem taşıyor.
İşletmenin sürdürülebilirliğini gösteren bu aşamayı etkili bir pazar ve rekabet araştırması sonrasında titizlikle oluşturmak gerekiyor. Mevcut pazar, işletmenin pazar payı ve güçlü rakiplere yönelik detaylar aktarılıyor.
Yönetim ekibi, departmanlara göre iş gücü sayısı, işe alım ve ücretlendirme gibi yönetim politikaları bu aşamada detaylandırılıyor. İşletme yönetimini detaylandırırken ekiplerin güçlü ve zayıf yönlerini de analiz etmek gerekiyor.
İşletmelerin bu adımda pazarlama stratejilerini detaylandırması gerekiyor. Reklam ve dağıtım stratejilerinin yanı sıra hedef kitle, trendler, fiyatlandırma gibi detaylara yer veriliyor. Bu kısımda, sunulacak ürün ve hizmetlere duyulan gereksinimin karşılanacağını göstermek önem arz ediyor.
Üretim aşamaları, kapasitesi ve varsa üretim tesislerine ait bilgilere yer veriliyor. Ayrıca bu kapasiteye ulaşmak için gerekli makine sayısı, ham madde ve iş gücü aktarılıyor. Kalite standartlarına uygunluk bilgisi bu aşamada paylaşılıyor.
Bu aşamaya kadar sözle ifade edilen işletme bilgileri rakamlara dökülüyor. Mali tablolar, sermaye, maliyet gibi finansal bilgilerin yanı sıra finansal tahminlere de yer veriliyor.
Son aşamada riskler, planın güvenilirliğini vurgulayacak şekilde açıklanıyor. SWOT analiziyle risklerin nasıl dengeleneceğine dair uygulama stratejilerine yer veriliyor
Teknolojideki yenilikler ve değişen iş ortamları, proje yöneticilerinin rollerini ve hedeflerini dönüştürüyor. Bu dönüşümle birlikte Project Management Institue (PMI), Project Management Professional (PMP) sertifika sınavının içeriğini bu yılın başında değiştirdi.
Öğrenme şeklimizin kişiliğimize, beynimizin çalışma şekline, bulunduğumuz ortama ve kültüre bağlı olduğunu biliyor muydunuz?
Kişisel liderlik, yaşamın her alanında bireysel olarak bir üst noktaya çıkmamızı sağlayan en önemli yeteneklerden. Bu yeteneğin içinde bulunduğumuz dönemde aldığı kritik hal, hayatımızın direksiyonuna nasıl geçeriz gibi birçok soruya yanıt bulduğumuz webinarımızda, Kemal İslamoğlu bizlerle buluştu.